Cәлемдесу сөзі

Аса қамқор ерекше мейірімді Алланың атымен!

Ассаламу алейкум құрметті Ағайынды бауырластар!

Қазіргі таңда ИЫҰ елдері ғылым мен білім беруді қолдауды, инновациялық дамытуды жылдамдатудың түрлі тетіктерін жасау бойынша шараларға көп назар аударады. Еуразиялық Инновацияларды Дамыту Қоры (ЕИДҚ) ең басымды тетіктерінің бірі «ақылдардың жылыстауына» жол бермеу, және де ИЫҰ елдері үшін басымды болып танылатын ғылым мен техниканың сол бір бағыттары бойынша жұмыс істеу үшін әлемнің түпкір-түпкірінен жетекші мамандарды тарту үшін, дарынды тұлғаларды іздеу, іріктеу және дамыту және олардың өз елдерінде жұмыс істеуіне мұндай мүмкіндіктерді қамтамасыз етуүшін қолайлы жағдайлар жасау деп санайды.

Бүкіл әлемнен жиналған жетекші мамандардың осындай тәжірибесін Дубай әуежайының үлгісінде байқауға болады, мұнда ойластырған мемлекеттік саясаттың көмегімен қазіргі таңда әлемнің әр түпкірінен келген мыңдаған үздік авиадиспетчерлердің, техник-мамандары мен құрылысшылардың жұмыс істеуі үшін сондай жағдайлар жасалған, жұмыс істеу арқасында ең қысқа мерзімде сол жерде кеше ғана шөл дала болған, ал бүгінде әлемдегі ең ірі әуежайлардың бірі салынып, өз жұмысын сәтті атқарыпжатыр.
Аталған жобаны іске асыру шеңберінде, ЕИДҚ жұмысы мектеп табалдырығынан бастап дарынды, стандартты емес ойлайтын адамдарды іздеу, іріктеу және мамандандырылған оқыту және де олардың өнертапқыштық қасиеттерін терең дамыту үшін ең заманауи білімдерге қолжетімділікті және білімдердің басымды салаларында жетекші мамандармен қарым-қатынастар жасау мүмкіндігін қамтамасыз ету жолымен қолайлы жағдайларды жасауға бағытталған үлгілі инновациялық орталықтардың желісін құруды ұсынады.

Дубай әуежайын мысалға келтіргендей, инновациялық орталықтарда мұнда әлемнің түпкір-түпкірінен дарынды жастардың ғана емес, сондай-ақ жетекші мамандардың да келуге тырысуы үшін, сондай жағдайлар жасалу қажет. Осындай инновациялық орталықтарды құру күрделі қаржыландыруды талап ететіні сөзсіз, және де бұл үшін тиісті мемлекеттік бағдарламаларды қабылдау керек. Бұдан басқа, мұсылман елдері басқа елдер алдында қосымша артықшылыққа ие болады, себебі оларда жақсы дамығанисламдық қаржыландыру жүйесі бар және оның арқасында табысты мұсылмандар мұсылман әлемін материалдық өркендетуге және рухани және зияткерлік беделін артыруға бағытталған, ғылым мен технологияны дамыту игілігі үшін өзара тиімді негізде (инновациялық қызметтен түскен пайдаға қатысу), сондай-ақ қайырмалдықтар негізінде (садақа) инновациялық орталықтарға қаржылай қолдау көрсете алады.

Заманауи жағдайларда мұндай инновациялық орталықтарды құру қажеттілігі мен жалпы қағидаларының қысқаша сипаты ИЫҰ елдерінің инновациялық әлеуетін дамыту Тұжырымдамасының Тұсаукесерінде және ИЫҰ елдерінің инновациялық орталықтарын құру бойынша Іс-шаралар жоспарында келтірілген, олар ЕИДҚ-мен жеке бастама тәртібінде дайындалып, бұл елдерде инновацияларды дамыту мәселелерімен айналысатын, ИЫҰ елдерінің жеке қорларына және мемлекеттік органдарына қарау үшін жіберілді.ЕИДҚ-ның аталған бастамасы заманауи өркениет дамуының белгілі бір кезеңінде ең жоғары деңгейлерінің бірі болған, мұсылман әлемінде ғылым мен технологиялардың сол бір деңгейін жаңғырту жолын іздеп табу ұмтылыстарының бірі болып табылады.Және де, өкінішке орай, жаңа тарихта бұл жоғалтып алынған. Қазіргі таңда ИЫҰ елдерінде ғылым мен технологиялардың деңгейі Батыс әлемдерінің дамыған елдерінен гөрі әжептәуір артта қалуда.Бұл артта қалушылық мұсылман әлемінің көптеген елдері арасында амандық пен өркендеуге қол жеткізу үшін күрделі кедергілерді жасап қана қоймай, мұсылман елдерінің тұрғындарын бұрынғы орта ғасыр әлемінің тарихында болғандай, озат білімдер мен даналықиеленушілері ретінде емес, заманауи өркениеттің ең соңында сүйретіліп жүрген технологиялық тұрғыданартта қалғанелдердің сауатсыз өкілдері ретінде жиірек қабылдайтынқоршаған адамдардың алдында мұсылмандінінің беделін түсіруде.

Бұдан бөлек, бұл артта қалу, әсіресе,одан әрі қауіпті болады, себебі мұсылман елдерінен шыққан дарынды жастардың Батыстың жетекші ғылыми және технологиялық орталықтарына жылыстауына себептеседі. Бұл ИЫҰ елдерінің инновациялық әлеуетінің қазіргі әлсіреуіне ғана емес, ең перспективті, ғылыми тұрғыдан дарынды адамдар Батысқа көшуіне, себебі олар тек сол жерде ғана өздерінің шығармашыл әлеуетін іске асыра алатындығына байланысты, жалпы білім беру және ғылыми-техникалық деңгейдің бұдан да құлдырауына әкеп соқтырады.

Бірақ, өкінішке орай, олар өздерінің туған елдерінде дарынды адамдардың жаңа ұрпақтарына өз білімдері мен тәжірибесін енді бере алмайды. Сондықтан жылдан жылға бұл технологиялық артта қалушылық тек артатын болады, өйткені дарынды адамдар көшіп, өз әлеуеттерін іске асыру үшін қолайлы жерлерде қалатын болады. Егер де бұл жағдайды жақын арада мұнда жетекші батыс инновациялық орталықтардан гөрі бұдан да үздік жұмыс жағдайлары жасалатын ИЫҰ елдерінің инновациялық орталықтарын құру жолымен өзгертпесе, онда барлық қалған мемлекеттік қолдау шаралары мағынасыз болады, өйткені дарынды адамдардың өздерін іске асыра алатын елдерге көшіп кетуіне байланысты, гранттарды табыстау мен қолдау көрсету үшін адам табылмай қалады. Нәтижесінде, ИЫҰ елдері Батыста әзірленетін жәнеде мұнай, газ және басқа да табиғи ресурстарды айырбастауға ИЫҰ елдеріне дайын жоғары технологиялық өнімдер түрінде (оның ішінде мұсылман әлемінің ең дарынды өкілдерінің еңбектерін пайдалана отырып) сатылатынзаманауи өркениет жетістіктерінің тұтынушы елдерінің деңгейінде қалатын болады.

Жоғарыда баяндалғанға байланысты, Астанада ислам әлемінің жаңа технологиялары мен инновациялары саласындағы ынтымақтастықты дамыту мәселелерін талқылауы жоспарланатын Ислам Ынтымақтастық Ұйымының Ғылым мен инновациялар жөніндегі саммитін дайындау шеңберінде, Саммиттің талқыланатын мәселелерінің тізбесіне ИЫҰ елдерінің инновациялық әлеуетін дамыту Тұжырымдамасын әзірлеу шеңберінде ЕИДҚ-мен дайындалған ИЫҰ елдерінің инновациялық орталықтарын құру бойынша Іс-шаралар жоспарын енгізу мүмкіндігін қарастыруды ұсынамыз. Қажет болған жағдайда, Саммитті өткізу шеңберінде ИЫҰ елдерінің инновациялық орталықтарын құру бойынша ұсынылатын Іс-шаралар жоспарын қарастыруға арналған материалдарды әзірлеуге ЕИДҚ қызметкерлері тікелей қатысуға дайын. Бұдан басқа, мұсылман әлемінің амандығы мен беделін көтеруге бағытталған, ұсынылатын ғылым мен технологияларды дамыту жолдарын жетілдіру бойынша пікірлер мен тілектері үшін мұсылман елдеріне бейбітшілік пен өркендеуді шынайы тілейтін барлық бей-жай қарамайтын адамдарға ЕИДҚ алғысын айтады.

Болат Қасымов

8 (777) 663-22-22
8 (778) 663-22-22
info@efid.kz
Astana, Kazakhstan

ИЫҰ елдерінің инновациялық әлеуетін дамыту тұжырымдамасы

Жалпы тезистер:

1. Барлық кезеңдерде жаңашылдықтың барлығын (музыканы, суреттерді, ғылыми немесе инженерлік жаңалықтарды, және де кез келген өнертабыстар мен инновацияларды болсын) тек қана дарынды, таланты тұлғалар ғана жасаған. Дарынды адамдар өркениетті дамытудың кез келген бағыттарын дамытуды айқындайды. Музыканы композиторлар жазады, өлеңдерді ақындар шығарады, суреттерді суретшілер салады, әндерді әншілер шырқайды және т.б. Қызметтің әрбір түрінде адамзат өркениеті жетістіктерінің жинағына қосылатын шедеврлерді жасау тек жеке-дара, өте дарынды адамдардың қолдарынан келеді. Бірақ композитордың жүздеген жылдар бойы орындалатын өзінің шедеврін жаза алуы үшін композитор дарынына ие болған кішкентай адамды музыкалық сауаттылыққа оқыту, оған оның алдында ұлы композиторлармен шығарылған музыкалық туындыларды тыңдау мүмкіндігін беру қажет. Және де бұл жағдайда ғана дарыны ашылып, адамзаттың адамдардың жүректерін қуантатын тағы да бір әсем әуеннің жарыққа шығуын тамашалай алу ықтималдығы бар. Кез келген қызмет түрі туралы да осылайша айтуға болады. Дарынды адам (композитор, шахматшы, спортшы, әнші, сурет….) өсу үшін, кішкентай балалардың неғұрлым кең тобында жастайынан өздерінің дарындарын дамытуға қол жетімділік мүмкіндігі бар болуы тиіс. Егер де дамыған елдердің көбінде музыканттар, спортшылар, шахматшылар, әншілер және т.б. үшін мұндай жағдайлар жасалған болса да, дарынды өнертапқыштар мен инноваторларды іріктеу мен дамыту үшін мұндай жағдайлар жоқ. Сондықтан дарынды өнертапқышқа өз дарынын дамытуға және ұлы жаңашылдық жасауға мүмкіндік Бах пен Моцартқа музыкалық аспаптарда ойнау мүмкіндігін бермей, олардан музыкалық шедеврлерді күтіп отыру сияқты, соншалықты аз болады. Ал осындай Бах мен Моцарттар қаншалықты екенін әлем біле алмады, себебі олар кедей отбасыларында дүниеге келіп, музыкалық білім алуға қолжетімділігі болған емес. Сол сияқты, егер Капабланканың немесе Алехиннің балалық шағында шахматқа қолжетімділік болмаған болса, олардың әлемге танымал болатындары шамалы.

2. Бүгінде көптеген қызмет түрлері дарынды адамдар мен олардың айналасына (менеджерлерге, продюсерлерге, жаттықтырушыларға, әкімшілерге..) жаһандану үдерістерінің арқасында үлкен табыстар әкеледі, өйткені дарынды адамдар телевизия мен ғаламтордың арқасында үлкен аудиторияға қол жетімділік алады. Осыдан 30 жыл бұрын Лионель Месси сияқты футболшы жылына 60 млн. еуро табыс алуы мүмкін болар деп кім ойлаған. Оның тарихы бұл мағынада көрнекті болды. Ол жұмысшы мен үй тазалаушының қарапайым отбасында дүниеге келді. Алайда бес жасынан бастап әкесінің жетекшілігінде әуесқойлар клубында футбол ойнады. 11 жасында ол сырқатқа ұшырады, ал емдеуге ай сайын 900 доллар қажет болды. Ата-анасында, Месси ойнаған балалар клубында мұндай ақша болған жоқ. Барселона клубы акционерлерінің біреуінің талап етуімен Мессидің әкесі оны бұл клубқа апарып, мұнда 13 жасар Мессидің ойнау тәсіліне клубтың басшысы тәнті болды және олар Мессидің жылына 90 мың еуро сомасындағы емделуін және оның Испанияға көшуі мен тұруын толығымен төледі. Жас Мессиге тек қана нақты материалдық көмек өз дарынын іске асырып, әлемдегі ең табысты және жалақысы жоғары футболшылардың бірі ғана емес, сондай-ақ оның дарынына сенген өз клубы мен акционерлеріне үлкен табыстар әкелуге мүмкіндік берді.

3. Сөйтіп, аталған жағдайда табыстылықтың барлық құраушылары көрсетіледі:
– дарынды бала,
- мұнда ол өз дарынын көрсете алған балалар клубында футболды ойнау мүмкіндігі,
– әлемдік клубтардың біріне түсіп, өзін көрсете білуі,
– клуб акционерлерімен Еуропаға көшу мен тұруды және қымбат тұратын емделуді ықтималды болашақ табыстардың есебіне қаржыландыру,
– үздік жаттықтырушылардың жетекшілігінде дарынды клубтастармен бірге ойын ойнау.
Егер де бұл құраушылардың біреуін ғана алып тастаса, әлем Мессидің Барселонада көрсеткен ойынын көре алатын ба еді.

4. Сондай-ақ кез келген елде инновацияларды шынайы дамыту үшін, дарынды өнертапқыштарды іздеу және дамыту үшін жағдайлар жасау қажет. Себебі қандай отбасынан шыққан баланың қайсысы ертеңгі күні кемеңгер өнертапқыш бола алатынын ешкім күні бұрын болжай алмайтындықтан, ертерек кезеңде дарынды өнертапқыштарды іздеп, оларға заманауи білімдерге қолжетімділікті және тәжірибелі оқытушылардың жетекшілігінде олардың білім алу мен жаттығуға мүмкіндікті қамтамасыз етуге себептесетін іріктеу жүйесі қажет
5. Футбол ойнау үшін бүгінгі күні де, жүз жыл бұрын да, екі команда, футбол алаңы, доптар, форма, жаттықтырушылар, судьялар және т.б. қажет (себебі футбол – бұл қашықтықтан ойнауға болмайтын, шынайы әлемдегі ойын). Бірақ, мысалы, шахматта шығармашылық қабілеттіктерді дамыту үшін, қазіргі таңда клубқа барып, сол клубқа сондай-ақ аталған уақытта келген қарсыласпен ағаш тақтайларда ойнау міндетті емес. Бүгінде үйден шықпай-ақ, шахмат ойнауға болады, бұған компьютер мен ғаламторға қолжетімдіктің бар болғаны жеткілікті. Соңғы уақытта үлкен жүлделі қорлары бар әлемдік чемпионаттар өткізілетін, мұнда түрлі елдерден жас дарынды ойыншылар үйде жатттығып, оның мүшелері әлемнің түпкір-түпкірінде орналасуы мүмкін командаларда ойнап, қомақты ақша таба алатын компьютерлік ойындар белсенді түрде дамып жатыр. Өнертапқыштық – бұл да өзіндік дарын. Ол өзіне дейін болмаған әуен жазған композитордың дарынына ұқсас. Дарынды композитор дарынды шлягерлерді жазады, кемеңгер сазгер біртума туындылар жазады. Кемеңгер композиторлар біртума өнертапқыштар сияқты дүниеге сирек келеді. Жас дарынды тауып, оған уақытында қолдау көрсету өте маңызды, себебі егер де ұлы композиторға балалық шағында музыкалық аспаптарда ойнауға, музыканың негізін қалаушылардың туындыларын тыңдауға мүмкіндік берілмесе, онда оның өзінің табиғи дарынын іске асыруы бір талай. Өнертапқыш (инноватор) – бұл басқаларға қарағанда миі жаңа заңдылықтарды оңайырақ табатын, оларды кеше ғана адамзат білмеген жаңа тетіктерге немесе аспаптарға құрамдастыра алатындай етіп құрай алатын адам. Бұл да әркімге берілмейтін дарын. Бірақ қазіргі әлемде дарынды өнертапқыштар өздерін балалық шақта көрсетіп, таныта алмайды, себебі оларға ғылыми және техникалық білімдерге қолжетімділік мүлдем жабық, өйткені бұрыннан ашылған білімдерді үйрену үшін тек қана мектепте, жоғары оқу орнында, аспиратурада және тағы сол сияқты оқу орындарында танымсыз еңбектеніп көп жыл білім алу қажет етілетіндей, адамзат техникалық білімдердің дамуында соншалықты ілгері дамыған. Бірақ біреудің ашқан білімдерін сәтті үйрену және ойлау мен өздігінен өнертабыстарды жасай білу – бұл әртүрлі іс. Сонымен қатар, әсем әуенді жазу немесе музыкалық аспапта біреудің жазған әуенін жақсылап ойнау – бұл да әртүрлі іс. Сондықтан әлемде жақсы композиторлардан гөрі жақсы орындаушы-сазгерлер көбірек болады. Жаңа әуенді жазу оны кейін шырқап ойнаудан гөрі қиындау болатыны сөзсіз. Сол себепті әлемде түрлі композиторлардың көптеген ең қиын музыкалық туындыларын үздік ойнай алатын, бірақ-та бұл ретте бірде-бір әсем әуенді жаза алмайтын үздік саусағынан бал тамған сазгерлер толып жатыр. Және керісінше, әсем әуен жаза алатын, бірақ оны саусағынан бал тамған сазгер сияқты ойнай алмайтын немесе оны жақсы әнші сияқты шырқай алмайтын композиторлар бар. Яғни, музыка әлемінде бір жағынан әуендерді жазатын композиторлар бар, және де екінші жағынан бұл әуендерді тыңдаушылар үшін шырқайтын немесе орындайтын әншілер мен орындаушы-сазгерлер жеткілікті. Әншінің өзі жақсы композитор болып табылатын жағдай өте сирек кездеседі. Ғылым мен техникада дәл солай. Бұл салада шығармашылық ойлауға қабілеттіліктің бар екенін жинақталған білімдерді табысты игеру әлі білдірмейді. Сондықтан әлемде ашылған формулалар бойынша жақсы есептей алатын немесе ашылған қағидаттар немесе идеялар бойынша механизмдерді жасай алатын инженерлер соншалықты көп, бірақ қағида тұрғысында жаңа, серпілісті бір нәрсе жасауға қабілеті бар адамдар тым аз. Сол себепті шығармашылық адамдарды қатардағы инженерлер сияқты оқытып, дамытуға болмайды, сонымен қатар, композиторды бөтен әндерді жақсы айтуға мәжбүрлеп, дамытуға да болмайды. Осылайша композиторды емес, әншіні оқытуға болады. Композитордың бөтен әндерді шырқауын емес, жаңа әуендерді жаза білуін қолдау қажет. Басында бұл қарапайым, ынсапты әуендер болса да, бірақ олар өзі жазған жаңа әуендер болуы тиіс. Және де, әрине, мұндай әуендер қарапайым әуенде үлкен әлеует пен дарынды табуға қабілетті жетекші композиторлармен іріктеліп, тыңдау жүйесі бар болуы тиіс. Сол сияқты өнертапқыштықта. Ашылған формулалар мен теоремаларды жалықтыратын және көп жылдық жаттау шығармашылық тұлғаны бұзады. ал қазіргі тестілеу жүйесі шығармашылыққа деген қандай да болсын ұмтылысты тіпті жоққа шығарады. Өйткені шығармашылыққа ешқандай орын қалдырмайды. Бір дұрыс жауапты табу керек. Ал ол дұрыс деп кім айтты? Кім оны дәлелдеді? Осындай жағдайларда ол дұрыс емес болуы мүмкін бе? Ол 2017 жылғы ғылым мен техника көзқарасынан ғана дұрыс шығар, ал бес жылдан кейін ол дұрыс болмайтын шығар?
6. Мысалы, Лобачевский 1830-шы жылдары өзінің «евклидтік емес геометриясын» құрастырып, ол замандастармен қырық жылға жуық уақыт бойы танылмаған еді. Оның жаңалығын замандас математик ғалымдардың көпшілігі келемеждеп, қабылдамай жүрді. Бірақ осыған қарамастан, Лобачевский өзінің теориясын дамытуды жалғастырды. Себебі ол өзіндік болмысы бойынша шығармашыл тұлға болған еді. Және тек ғалым қайтыс болған соң ғана әлем бірте-бірте оның идеяларын түсінуге жарады. Ал оның идеяларының жаңашылдығын қырық жыл бойы түсіне алмаған жүздеген математик- профессорлар бұл жағдайда жақсы математиктер ретінде саналып, докторлық диссертацияларды сәтті қорғап, евклид геометриясының бұрын ашылған формулалары бойынша жақсы есептерді жасап жүрді. Бірақ олардың түсініктеріне қарама қайшы келген жаңа ілімді олар ашу түгіл, ұзақ уақыт тіпті түсіне де алмаған. Сөйтіп, бүгінгі оқыту жүйесі ескі формулалар мен теоремалар бойынша есеп-қисаптар мен есептеулерді жасай алатын, бірақ, әдетте, өздері ескі білімдерге жиі қайшы келетін, қағида тұрғысынан жаңа білімдерді ашуға қабілетсіз, ескі шындықтардың білгіштері болатын дәл осындай профессорларды тәрбиелеп шығарады. Қазіргі оқыту жүйесі Лобачевский мен Эйнштейндер сияқты ғалымдардың қалыптасуын болдырмайды. Және де тым көп білетін, бірақ, өкінішке орай, ешбір жаңалық аша алмайтын мыңдаған ақылы әрі білгір «ғалымдардың» пайда болуын тудырады. Бұл музыкалық әлемде бай репертуарға ие және ескі әндерді жақсы шырқайтын, бірақ бірде-бір жақсы ән жаза алмайтын өзінше әншілерге іспеттес.
7. Жоғарыда айтылғанның негізінде, техникалық идеялар әлемінде «әншілерді» емес, «композиторларды» іздеп, қолдауды көздейтін, шығармашыл тұлғаларды іріктеу мен дамытудың осындай жүйесін құрастыру қажет. Сондықтан белгілі болатын шындықтардан тұратын, сабақты көп әрі тез жаттап алып, жақсы жауап беретін адамдардың арасынан емес, шығармашылық бірегей дербес ойлауға бейімделген адамдардың арасынан іздеу қажет. Бұл үшін математика, физика, химия бойынша бұрынғы мектеп олимпиадаларға ұқсас жүйені жасау керек. Бірақ жеңімпаздар міндеттерді бұрыннан белгілі тәсілдермен шешуді білу бойынша емес, шығармашылық тұрғыдан ойлай білу бойынша іріктелуі тиіс. Сондықтан тапсырмалар соншалықты нақты пәндер жөніндегі білімдер бойынша болғанымен, зеректілік пен шаблонсыз жолмен ойлай білу бойынша болуы тиіс. Ал шаблонсыз жолмен ойлау және стандарттық емес міндеттерді шығармашылық тұрғыдан шешу сияқты қасиеттерге жеткілікті түрде ие болатын адамдар ғана мұндай міндеттерді орындап, олардың шешімдерінің әсемдігі мен сонылығын бағалай алады. Болашақ кемеңгер композиторды шәкірті сияқты соншалықты дарынды емес, басқа композитор болуы мүмкін, бірақ өзі әуендерді жазып, жаңадан жазылған әуендердің әсемдігін бағалай алатын дәл сондай композитор ғана оқыта алады.
8. Содан кейін мұндай шығармашыл адамдарды екі маңызды нәрсемен – туған тілінде ғылыми және техникалық ақпаратқа тегін және еркін қолжетімділікпен және дәрістерді онлайн қолжетімділікте тыңдау және де түрлі салалардағы жетекші ғылыми және техникалық мамандардың семинарларына қатысу мүмкіндігімен қамтамасыз ету қажет. Бұл осы жағдайда тек қана олардың жеке дара қабілеттіктерімен шектелген өсудің барынша ықтималды жылдамдығымен дарынды өнертапқыштардың тез ілгері басуын қамтамасыз етеді.
9. Бұдан әрі, аталған салада табыстардың материалдық ынталандыру жүйесін құрастыру қажет. Ең алдымен мұнда «дұрыс-дұрыс емес» немесе «оң-теріс» белгілеріі бойынша емес, «бірегей-шаблонды» белгісі бойынша бағаланатын, түрлі міндеттер мен проблемаларды шешудің бірегей және өзіндік тәсілдер үшін гранттар мен жүлделер жолымен .
10. Одан кейін мұндай тәсілмен іріктелген шығармашыл дарынды адамдарға қаржыландыру үшін басымды болып табылатын ғылым мен техниканы дамытудың түрлі перспективтік бағыттарда қызығушылықтары бойынша шығармашылық командаларға бірігуге мүмкіндік беру қажет. Бұл үшін әрбір міндетті шешу үшін команда жеке түрде, адамдардың өздерінің қалауы бойынша іріктеледі деген қағида белгіленуі тиіс. Егер де міндет шешілетін болса, онда бүкіл команда аталған міндетке кімнің қандай үлес қосқанына қарамастан, жүлделі қорды тең бөліп алатын болады. Бұл міндеттің шешіміне кімнің қандай үлес қосқандығы туралы керексіз даулардан аулақ болуға мүмкіндік береді. Бүкіл команда міндетті шешуді көздеуі тиіс, сондықтан команданың барлық мүшелері талқылау үшін барынша ашық болуы тиіс. Олай болмаған жағдайда, егер де әлдекімнің іс-әрекеттері елеулі болып көрінеді деген үрей пайда болса, онда команда мүшелерінің арасында бәсекелестік, тиісінше, ой-пікірді командаға жалпы талқылау мен даму үшін бірден жеткізудің орнына, ой-пікір өзінше пысықталу, барынша дайын түрде ұсыну үшін, жорамалдардың немесе ақпараттық бөлігін команданың басқа мүшелерінен жасыру туындауы мүмкін.
11. Белгілі бір уақыт өткен соң айналасында сол немесе өзге міндеттерді шешу үшін шығармашыл командалар жиналатын көшбасшылар табиғи түрде бөлінетін болады. Аталған жағдайда оларды енгізу нәтижесінде ресурстарды үнемдеуде, тауарлардың өзіндік құнын азайтуда, тұтынушылық қасиеттерін жақсартуда әжептәуір әсерлерге қол жеткізуге болатын, жаңа және стандарттық емес шешімдерді талап ететін экономиканың нақты секторындағы проблемалар мұндай командалар үшін міндеттер болып табылады.
12. Мәні бойынша, мұнда инновацияларды дамыту жүйесін музыкалық индустрия жүйесімен аналогия бойынша құрастыру жөнінде әңгіме айтылады:

Тұжырымдама және іс-қимыл жоспарын жүктеу

Сопроводительная записка к программе жүктеу

Программа дополнительных мер по модернизации водоснабжения и водоотведения РК жүктеу

Приложения к программе жүктеу

Жаналықтар жане БАҚ :

ЕИДҚ қоры Қазақстан Республикасының сумен жабдықтау және су тазалау жүйелерін жаңғырту бойынша қосымша шаралар бағдарламасын әзірлеп және 2019 жылғы 28 мамырда Ақордаға, ҚР Президенті К-Ж. К. Токаевтың атына жіберілді.

Сауд Арабия Патшалығының грантына біздің компания салған Семей қаласындағы балалар тубдиспансердің пайдалануға тапсыру туралы Хабар арнасындағы репортаж

Бизнес және инновациялар-2013 халықаралық ғылыми- практикалық конференция туралы 24kz телеарнасындағы репортаж

«Самұрық-Қазына» жылжымайтын мүлік қоры» АҚ-мен Меморандумға қол қоюы туралы Қазахстан телеарнасындағы репортаж

Біздің компания шығаратын "Алатау" тіркемелі тырмасы туралы Қазақстан арнасындағы репортаж

Күмбезді технологиясымен салынған үйлер және тазартқыш ғимараттар құру зауыты туралы 24kz телеарнадағы репортаждар

Өмірбаян

Өмірбаян